เรื่องกินลิ้นจี่ตอนท้องว่างแล้วตาย เริ่มมาจากเด็กในบางพื้นที่ของอินเดีย เวียดนาม บังคลาเทศ ป่วยและตายปริศนา สืบไปสืบมาเค้าพบว่ามีสาร hypoglycin A ในเลือดของผู้ป่วย ทำให้น้ำตาลต่ำ ชัก บางรายถึงกับเสียชีวิต ซึ่งสาร hypoglycin A พบในลิ้นจี่ แล้วก็ตรงกับการซักประวัติด้วยว่า เด็กมักจะกินลิ้นจี่ในวันก่อนเริ่มมีอาการ เค้าก็ศึกษา และตีพิมพ์เป็นงานวิจัยอย่างดีนั่นแหละครับ แต่ดันไปมีสำนักข่าวเห็น แล้วก็เขียนข่าวซะใหญ่โต ว่ากินลิ้นจี่แล้วตาย คนก็แชร์กันเพียบเลยทีนี้ ไม่มีใครกล้ากินลิ้นจี่เลย คือข่าวเขียนน่ะ ก็ไม่ผิดหรอกครับ แต่ข่าวเขียนไม่หมด ไม่อธิบายใช้ชัดเจน ถ้าเป็นระดับนักวิจัย หรือคนในวงการแพทย์อ่านงานวิจัยพวกนี้ เค้าจะเข้าใจว่าเป็นยังไง ข้อจำกัดมันคืออะไร แต่ถ้าคนธรรมดาไปอ่านแล้วตีความไปเลยว่า กินลิ้นจี่ตอนท้องว่างทำให้ตายนี่ มันออกจะ overestimate ไปหน่อย
คือ มันเป็นอย่างนี้ครับ ต้องเข้าใจก่อนว่า งานวิจัยนี้ มันบอกเราแค่ว่า ในลิ้นจี่มีสารพิษที่ทำให้น้ำตาลต่ำ และอาจเสียชีวิตได้ แต่มันมีเงื่อนไขอีกเยอะครับ ซึ่งตรงนี้ข่าวไม่ได้บอกไว้ ดังนี้
อย่างแรก ลิ้นจี่แต่ละลูก มีปริมาณสารพิษไม่เท่ากัน บางลูกมีมาก บางลูกมีน้อย
อย่างที่สอง ทุกคนที่ป่วยตายล้วนเป็นเด็กที่ขาดสารอาหาร ซึ่งคนที่เค้าขาดสารอาหารเนี่ย ทั้งพลังงานสำรอง ทั้งระดับน้ำตาลในเลือด เค้าต่ำและไม่พออยู่แล้ว พอระดับน้ำตาลในเลือดเค้าตกไปอีก พลังงานสำรองก็ไม่พอจะชดเชย ทำให้อาการหนัก
อย่างที่สาม เด็กที่ป่วย ไม่ได้กินแค่ลูก สองลูก แต่มักหายไปทั้งวัน กินลิ้นจี่จนพุงกาง บางคนอิ่มขนาดไม่ยอมทานข้าวเย็น
อย่างที่สี่ ไม่ใช่เด็กทุกคนที่มีอาการ บางคนกินเข้าไปเยอะ แต่ไม่มีอาการอะไรเลยก็มี อย่างที่บอกไปตั้งแต่ข้อแรกว่า ลิ้นจี่แต่ละลูกก็มีสารพิษดังกล่าวไม่เท่ากัน บางลูกมาก บางลูกน้อย และลิ้นจี่เองก็เป็นผลไม้ที่มีน้ำตาลสูง ให้พลังงานมากเช่นกัน
เพราะฉะนั้น 4 ประเด็นนี้ น่าจะพอมองออกแล้วนะครับ ว่าสามารถกินลิ้นจี่ได้อย่างปลอดภัยหรือเปล่า
สำหรับคำแนะนำ เพื่อการทานลิ้นจี่อย่างปลอดภัยมีดังนี้ครับ
- อย่ากินลิ้นจี่ดิบ เพราะลิ้นจี่ดิบมีสารพิษมากกว่าผลสุกหลายเท่าตัว
- อย่ากินเยอะเกิน กินเล่นๆเป็นผลไม้ได้ แต่อย่าทานเยอะถึงขนาดอิ่มจนไม่ทานมื้อหลัก หรือวันทั้งวันกินแต่ลิ้นจี่
- ถ้าเป็นคนขาดสารอาหารอยู่แล้ว ไม่ควรทานครับ
ปล.อย่าลืมว่าลิ้นจี่มีน้ำตาลเยอะ + ปริมาณสาร hypoglycin A ในแต่ละลูกก็มีไม่เท่ากัน ดังนั้น กินเพื่อรักษาเบาหวานไม่ได้ครับ ดีไม่ดี อาจได้น้ำตาลสูงเป็นของแถมด้วย